Инклюзивтік білім беруді дамыту бағдарламасы Қабанбай батыр ауылының № 41 орта мектебі " мемлекеттік мекемесі Ақмола облысы Целиноград ауданы Түсінік хат

Инклюзивтік білім беруді дамыту бағдарламасы

Қабанбай батыр ауылының № 41 орта мектебі " мемлекеттік мекемесі

Ақмола облысы Целиноград ауданы

Түсінік хат

Мектепте инклюзивтік білім беруді ұйымдастыру өзекті мәселе болып табылады, өйткені мұнда ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балалар мен мүгедек балалар оқиды. 7 оқушыға үйде оқыту ұйымдастырылған.

Мектепте оқитын балалардың жалпы саны - 1227, ЕББҚ бар балалар - 57 (26%), оның ішінде мүгедек балалар – 14.

Қазіргі уақытта мектепте жыл сайын ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдар санатына жататын балалар саны артып келеді.

Бұл бағдарлама 2014 жылы басталған ерекше білім беру қажеттіліктері бар білім алушыларға жағдай жасауды қамтамасыз ету бойынша Қабанбай батыр ауылындағы жалпы білім беретін мектеп ұжымының жұмысының жалғасы болып табылады.

Қазақстан Республикасының заңнамасында адам құқықтары саласындағы негізгі халықаралық құжаттарға сәйкес білім алуға тең құқықтар қағидаты көзделеді, балалардың білім алуға құқықтарының кепілдігі Қазақстан Республикасының Конституциясында, Қазақстан Республикасының келесі заңдарында бекітілген:

- "Бала құқықтары туралы" Қазақстан Республикасының Заңы-01.04.2019

- Қазақстан Республикасының 27.07.2007 ж. № 319 "Білім туралы" Заңы (25.06.2020 ж. жағдай бойынша өзгерістермен және толықтырулармен )

- "Кемтар балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзеу арқылы қолдау туралы" Қазақстан Республикасының Заңы-11.07. 2002ж №343 3 желтоқсан 2015 жыл

- "Қазақстан Республикасында мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы" 13.04.2005 ж. Заңы;

             Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында білім беру сапасын арттырудың негізгі мақсаттары айқындалып, 5 бағыт, 11 міндет көзделген, сапалы инклюзивтік білім алудың маңыздылығы атап өтілді.

            2014 жылы Қабанбай батыр ауылы №41орта мектебі "жалпы білім беретін мектепте инклюзивті білім беру"тақырыбы бойынша ауданда тірек мектепке айналған болатын.

Бағдарламаны жүзеге асыру үшін мектепте мынадай жергілікті актілер әзірленген:

- Инклюзивті білім беру туралы ереже

-Әлеуметтік-психологиялық қызмет туралы ереже

- Логопедтік пункт туралы ереже

- Үйде оқытуды ұйымдастыру туралы ереже

- Мектептегі психологиялық-медициналық-педагогикалық консилиум туралы ереже

              Мектептегі ресурстар - бұл ең алдымен кадрлар: психологтар, логопед-мұғалім, әлеуметтік тәрбиешілер. Сондай-ақ материалдық-техникалық жабдықтар: психологиялық қызмет кабинеті, логопедтік кабинет, ресурстық орталық.

             Сонымен қатар жұмыс орта мерзімді және қысқа мерзімді жоспарлау, мектептің оқу жылына арналған жұмыс жоспары, оның ішінде мектептің психологиялық-педагогикалық қолдау жұмысы шеңберінде жүзеге асырылады. Инклюзивтік үдерістердің мониторингі жоспарлы түрде жүргізіледі: әрбір тоқсанның, жартыжылдықтың, оқу жылының соңында

   2014 жылы мектеп Целиноград ауданында инклюзивтік білім беруді дамыту бойынша тірек мектепке айналды. Біз инклюзивтік мектептің артықшылықтарын бағаладық:

- эксперименттік алаң мәртебесін алу;

- әртүрлі ғылыми және қоғамдық ұйымдармен, қайырымдылық қорларымен ынтымақтастықта болу;

- ЕББҚ бар балаларды және мүгедек балаларды мектеп қызметінің барлық салаларына қосу;

- оқушылар мен олардың ата-аналарының ЕББҚ бар балаларға толерантты қарым-қатынасын қалыптастыру;

Инклюзивтік тәжірибені жүзеге асыру барысында мектеп кадрлық, материалдық-техникалық  қиындықтармен кездесті. Атап айтатын болсақ:

- дефектологтар, логопедтер, психологтар сияқты мамандардың жетіспеушілігі

- тьюторлар ставкаларының болмауы;

- тәрбиеленушілермен және олардың ата-аналарымен жеке жұмыс істеу үшін кабинеттер мен жабдықтардың жетіспеушілігі;

2014-2020 жылдарға арналған инклюзивті білім беру бағдарламасының іске асырылуын талдай отырып, шығармашылық жұмысты жалғастыруға, ресурстық орталықтың мүмкіндіктерін кеңейтуге болады деп санаймыз.

"Жаппай жалпы білім беретін мектеп жағдайында инклюзивтік білім беру» 

бағдарламасының  паспорты

Бағдарламаның мазмұны:

I. Білім беру процесі жағдайында ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар балаларды психологиялық-педагогикалық сүйемелдеудің қамтамасыз етілуі.

1. Мектеп әкімшілігінің психологиялық сүйемелдеудің жергілікті нормативтік негізін құру, білім беру процесіне қатысушылардың функцияларын анықтау.

2. Тұлғаның когнитивті-танымдық саласын диагностикалау, балалардың дайындық және бірінші сыныптарға түсу кезіндегі педагогикалық бақылаулар, бастауыш мектепте (1-4 сыныптар), орта мектепке көшу кезіндегі балалардың дамуы.

3. Білім беру процесінің барлық қатысушыларына бағытталған мектептің бірыңғай ақпараттық алаңын құру-мектептің психологиялық-медициналық-педагогикалық консилиумдарын, үлкен және кіші педагогикалық кеңестерді, оқыту семинарларын өткізу.

4. Әрбір бала бойынша деректер банкін қалыптастыру:

1 топ - психофизикалық дамуы бұзылған балалар: көру, интеллект, сөйлеу бұзылыстары, психикалық дамуы тежелген және эмоциялық-еріктік бұзылулары бар балалар.

2 топ -  оқуда ерекше қиындықтары бар балалар

3 топ – мүгедек балалар

5. Балалардың даму динамикасына мониторинг жүргізу:

-нақты оқушылармен түзету-дамыту жұмыстарының жеке жоспарының орындалуын талдау

- отбасымен тығыз байланыста түзету жұмыстарын жүргізу

- кәсіптік бағдар, әлеуметтік бейімделу бойынша білім алушыларға көмек көрсету

II. Ақпараттық және оқу-әдістемелік қамтамасыз ету

1. Инклюзивтік білім беруді, оның ішінде жаңартылған білім беру шеңберінде дамыту бойынша ақпаратты зерделеу

2. Инклюзивтік оқыту нысанындағы әрбір бала бойынша деректер банкін қалыптастыру

3. Педагогтарға арналған құқықтық жалпы оқыту

4. ЕББҚ бар балаларды оқыту, тәрбиелеу және әлеуметтендіру мәселелері бойынша семинарларға, ғылыми-практикалық конференцияларға қатысу

5. ҰБА ұсынымдарымен танысу негізінде. Ы. Алтынсарин инклюзивтік білім беру жағдайында педагогтер, мамандар, сынып жетекшілері, ата-аналар қызметінің нәтижелілігін бағалау критерийлерін әзірлеу

6. ЕББҚ бар балалардың ата-аналары (заңды өкілдері) үшін консультациялық күндер ұйымдастыру

7. Аудан, мектеп мұғалімдері үшін пән мұғалімдерімен, мамандармен тренингтер, коучингтер өткізу.

8. Инклюзивтік білім беру үшін бейімделу мақсатында қолданыстағы бағдарламаларды әзірлеу және қайта құру.

III. Бағдарламаны басқарудың ұйымдық-функционалдық құрылымы

1. Бағдарламаны тиімді басқару мақсатында мектепте инклюзивті тәжірибені ұйымдастыру және енгізу бойынша шығармашылық топ құрылды

2. Мектеп мұғалімдерін курстық даярлау , қайта даярлау және біліктілігін арттыру жоспарланған

3. Бағдарламаның іске асырылу барысын бақылауды мынадай функцияларды орындайтын әдістемелік кеңес жүзеге асырады:

- аралық нәтижелер мен оны жалпы іске асыру барысына баға береді

- бағдарламаны іске асыру барысына жалпы басшылықты және бақылауды жүзеге асырады.

2020-2025 жылдарға арналған Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттерін іске асыруға арналған

іс-шаралар жоспары

Күтілетін нәтижелер

1. Қолжетімді сапалы білім алу үшін ЕББҚ бар, оның ішінде мүгедектігі бар балалар үшін бейімделген білім    беру ортасын құру

2. ЕББҚ бар білім алушылардың оқу үлгерімінің мотивациясын және сапасын арттыру

3. Инклюзивтік кеңістікте психологиялық-педагогикалық қолдау жүйесін дамыту

4. ЕББҚ бар балалардың ата-аналарының ақпараттық құзыреттілігін арттыру

5. ЕББҚ бар балаларды әлеуметтендіру кезінде түзету және дамыту кеңістігін құру

6. Инклюзивті білім беру саласында педагогтердің кәсіби деңгейі мен құзыреттілігін арттыру

Нәтижелілік индикаторлары

1. Ата-аналарға, педагогтерге сауалнама жүргізу, тестілеу, сауалнама жүргізу нәтижелері (аналитикалық материалдар)

2. Балалардың дамуын, балалар мен ата-аналар қарым-қатынасы деңгейін диагностикалау нәтижелері

3. Педагогтердің инклюзивтік білім беру жағдайында жұмыс істеуге, қажетті кәсіби құзыреттілікті дамытуға және жетілдіруге дайындығы мен қабілеті

4. Педагогтердің инклюзивтік бағыттағы бағдарламалар бойынша қосымша кәсіптік білім беруден уақтылы өтуі

5. Шығармашылық, спорттық бағыттағы іс-шараларға қатысатын ЕББҚ бар балалар санын ұлғайту

6. Инклюзивтік білім беру қызметін жүзеге асыруға ата-аналардың қатысуы

7. Психологиялық-педагогикалық қолдау қызметі тарапынан мұғалімдерді әдістемелік қолдау

Өз ауданының басқа білім беру ұйымдарымен өзара іс-қимыл жүйесі